دسترسی ها

 با انتشار تصاویری از ورود آب رودخانه هیرمند به استان سیستان، نکاتی پیرامون رهاسازی آب هیرمند و برخی تعاملات میان ایران و هیئت حاکمه افغانستان درباره حقابه ایران مطابق معاهده ۱۳۵۱ وجود دارد که نیاز است به آن پرداخته شود:

۱.‌ از زمان روی کار آمدن دولت سید ابراهیم رئیسی، ایشان پست مهم نمایندگی ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان را ایجاد و فردی باتجربه در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی را سکاندار آن کرد.

حسن کاظمی قمی به‌عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان از همان روزهای اول فعالیت، موضوع حقابه ایران را در دستور کار قرار داد و با سفر چندباره به افغانستان و دعوت از طرف مقابل این موضوع را با جدیت دنبال نمود.

حاصل این پیگیری‌ها همین بود که از ابتدای سال جاری، هیئت حاکمه افغانستان که خود نیز از ابتدا با تأمین حقابه ایران موافق و بر آن تأکید می‌کرد، تاکنون دوبار اقدام به رهاسازی آب پشت سد کمال‌خان به‌سمت ایران کرد، موضوعی که خود می‌تواند راه تعامل میان دو کشور همسایه را هموار سازد.

در گام اول رهاسازی آب سد کمال‌خان به‌سمت ایران که در اوایل سال اتفاق افتاد حدود ۴ میلیون مترمکعب از حقابه حدود ۸۲۰ میلیون مترمکعبی ایران تأمین شد که البته فاصله زیادی با حد مطلوب داشت.

در آن زمان به‌واسطه برخی ناهماهنگی‌ها و عدم تسلط هیئت حاکمه جدید بر مسائل آبی، بخشی از این آب به‌سمت «گود زره» رفت و مردم ایران و افغانستان از آن بهره‌ای نبردند.

۲.‌ اطلاعات مقامات محلی در ولایت نیمروز افغانستان نشان می‌دهد که در این مرحله و تا این لحظه آبی به‌سمت شوره‌زار نرفته و با سرعتی نسبتاً خوب به‌سمت ولایت نیمروز افغانستان و سپس خاک ایران در حال حرکت است.

این نکته را باید مدنظر داشت که با توجه به موقعیت سد کمال‌خان حدود ۶۵درصد آب رهاسازی‌شده برای مصرف مردم جنوب غرب این کشور خواهد بود و حدود ۳۵ درصد از آن به‌سمت ایران سرازیر می‌شود، بنابراین باید منتظر ماند و دید که با توجه به حجم خشکسالی گسترده در افغانستان و همچنین عدم لایروبی مسیر آب و برخی مشکلات فنی دیگر چه‌میزان از حقابه کشورمان در این مرحله تأمین می‌گردد.

۳.‌ هیئت حاکمه افغانستان خود با مشکلی اساسی به‌نام ریزگردها مواجه است که در ابتدای سال جاری و به‌واسطه همین عدم تأمین آب تالاب‌ها گریبان بخش اعظمی از مردم این کشور را گرفت، بنابراین مقامات کابل به‌خوبی می‌دانند که رهاسازی آب از سد «کمال‌خان» تا حد زیادی این مشکل اساسی زیست‌محیطی افغانستان را نیز مرتفع می‌سازد.

نکته پایانی اینکه آنچه از موضوع آب میان دو کشور ایران و افغانستان و روند پیگیری این موضوع در یک سال گذشته پس از پایان اشغال افغانستان برمی‌آید این است که همواره با تعامل، همدیگرپذیری، همکاری طرفینی و بهره‌مندی از دیپلماسی غیررسمی و ظرفیت مشترک مردمی می‌توان به‌خوبی منافع مشترک را تأمین نمود.

بیشتر بخوانید