دسترسی ها

تنوع مهاجرین در ایران؛ مهاجرین مقیم و ساکن، به نوعی شهروند ایران محسوب می‌شوند

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ تهران: در ابتدای این نشست، پیمان حقیقت طلب، مدیر پژوهش‌های انجمن دیاران در سخنانی گفت: بر اساس آماری که کمیساریای سازمان ملل در امور پناهندگان اعلام کرده، جمعیت مهاجرین افغانستانی در ایران به بیش از سه میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده که از این میان ۸۰۰ هزار نفر کارت آمایش دارند و به نوعی پناهنده محسوب می‌شوند و ۵۳۶ هزار نفر گذرنامه با انواع ویزا دارند که شامل ویزای تحصیلی، کار، تجارتی، همسر ایرانی و گذرنانه خانواری می‌شوند. در مجموع می‌شود گفت که در حدود یک میلیون و ۳۰۰ الی ۴۰۰ هزار نفر از مهاجرین افغانستانی حاضر در ایران دارای مدرک اقامت قانونی هستند و دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دیگر بدون مدرک(غیر قانونی) هستند.

وی با بیان این‌که ما باید مهاجرین افغانستانی حاضر در ایران را به سه دسته تقسیم کنیم، خاطرنشان ساخت: دسته اول، مهاجرین که دارای مدرک اقامت قانونی در ایران هستند و دسته دوم مهاجرینی که بین ایران و افعانستان در رفت و آمد هستند که می‌شود مهاجرین کاری را در این دسته جای داد. کسانی که در فصل‌ها بنا به دلایل اقتصادی به ایران مهاجرت می‌کنند و دوباره به افغانستان برمی‌گردند. دسته سوم هم مهاجرین تازه وارد یعنی کسانی که بعد از تسلط طالبان در افغانستان به دلایل امنیتی، بیکاری و فقر به ایران مهاجرت کردند.

این فعال حوزه مهاجرین در ایران در ادامه گفت: این سه دسته از مهاجران ویژگی‌های متمایز و متنوعی دارند که باید بر اساس آن ویژگی‌ها، برای هر کدام برنامه‌ریزی‌هایی صورت بگیرد.

او تاکید کرد: در ایران شاید در چهل سال اخیر که جمعیت مهاجرین میلیونی بوده، کاستی‌های بوده که در این کار پژوهشی از سوی مرکز تبیان و خبرگزاری آوا بیان شده است.

مدیر پژوهش‌های انجمن دیاران اظهار داشت: به کسانی که بیش از پنج، ده سال و حتی چند نسل در ایران حضور دارند، و نه تنها خود، بلکه پدران و مادران‌شان هم در ایران به دنیا آمدند، و اصولا با جامعه ایران بیش از هر جامعه‌ای دیگر همگون و عجین هستند، در حقیقت می‌شود شهروند ایرانی خطاب کرد.

پیمان حقیقت‌طلب با انتقاد از قوانین و سیاست‌گذاری‌های دولت‌های ایران در قبال مهاجرین اظهار داشت: مشکل در قوانین و سپهر سیاست‌گذاری مهاجرتی ایران است که همه مهاجرین در ایران در یک دسته تقسیم بندی می‌شوند و اصلا نیازها و ویژگی‌های این سه دسته از مهاجرین در نظر گرفته نمی‌شود.

او تاکید کرد: مهمترین مسئله ای که وجود دارد این است که توجهات رسانه ها بیشتر به سمت دسته سوم از مهاجرین، آن‌هایی که بعد از سقوط طالبان مهاجرت کردند، می‌رود، مهاجرین تازه وارد به ایران، در حالی‌که در عمل وضعیت حاد‌تری را در رابطه با مهاجرین ساکن و مقیم در ایران مشاهد می‌کنیم که به نوعی شهروند غیررسمی ایران بوده و یک سری مشکلات سر راه‌شان قرار دارد. مهاجرین که مقیم و ساکن ایران هستند به نوعی شهروند ایران محسوب می‌شوند؛ لذا هم آن‌ها از جامعه ایران انتظاراتی دارند و هم جامعه ایران از آن‌ها.

دولت جدید ایران اقدامات جدی را در راستای ایجاد تحول در سیاست گذاری حوزه مهاجرین روی دست بگیرد

در ادامه اولین نشست کافه مهاجرت با موضوع رونمایی از یک اثر پژوهشی در این حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سید عیسی حسینی مزاری، رئیس کل مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان و خبرگزاری صدای افغان(آوا) در پیامی ویدئویی به این نشست، بیان داشت: افغانستان بیش از چهل سال است که با موضوع مهاجرت گسترده درگیر بوده و میلیون ها نفر مردم ما از افغانستان به کشورهای همجوار و دنیا مهاجرت کرده‌اند که یکی از کشورهای مهاجر پذیر جمهوری اسلامی ایران بوده است، که بیش از چهار دهه می‌شود پذیرای میلیون‌ها مهاجر افغانستانی بوده و امروز هم با سیل گسترده‌ مهاجرت مواجه است.

حسینی مزاری در ادامه افزود: اگرچه طی سال‌های گذشته دولت و ملت ایران نسبت به مهاجرین با دغدغه مندی برخورد کرده و خدمات بسیار خوب و گسترده‌ای را با وصف این‌که خودشان درگیر مشکلات و معضلات داخلی و خارجی و تحریمات ظالمانه گسترده بوده‌اند، ارائه کرده و مهاجرین در هیچ شرایطی از نظر دولت و ملت ایران مغفول نبوده است، اما به گفته این فعال اجتماعی و فرهنگی، هنوز هم مشکلات و معضلات در روند زندگی مهاجرین در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد.

وی اظهار داشت: مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان که طی سه دهه در جمهوری اسلامی ایران دفتر داشته و نسبت به امور مهاجرین درگیر و پیگیر بوده، متوجه چندین مشکل عمده شده که باعث گردیده در روند زندگی مهاجرین اختلال ایجاد شود.

رییس کل مرکز تبیان یکی از مشکلات مهاجرین در جمهوری اسلامی ایران را کهنه بودن و یا نبودن قانون دانست و مشکل دیگر را عمل نکردن مسئولین و مدیران به قانون خواند.

همچنین این فعال فرهنگی اجتماعی، سلیقه‌ای و بد عمل کردن مدیران را از مشکلات دیگر مهاجرین در ایران عنوان نموده و تصریح کرد: ما انتظار داریم که دولت انقلابی جدید ایران، همانطوری‌که در سایر عرصه های مدیریت کلان کشور جمهوری اسلامی ایران طرح و برنامه‌های خیلی خوب دارد، در حوزه مهاجرین نیز توجه کند و در راستای ایجاد تحول در سیاست گذاری حوزه مهاجرین اقدامات جدی را روی دست بگیرد تا در زندگی مهاجرین تحولات جدیدی ایجاد شود.

به باور وی: اگر دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای رفع ضعف‌های موجود اقدام بکند و نقطه قوت‌ها را تقویت کند، می‌تواند در راستای بهره برداری از ظرفیت‌های حضور مهاجرین در ایران، به ویژه در عرصه‌های فرهنگی و اقتصادی به توفیقاتی خوبی برسد.

خواست حسینی مزاری، از نهادهای دخیل در حوزه مهاجرین و به خصوص وزارت کشور(داخله) جمهوری اسلامی ایران، وزارت کار و مجلس شورای اسلامی این کشور این است که نهادها و سازمان‌های دخیل در حوزه مهاجرت دست به‌دست هم داده و سعی کنند که در راستای رفع مشکلات و معضلات مهاجرین کار بکنند و توجه جدی داشته باشند تا بتوان از ظرفیت‌های هر دو طرف بهره‌مند شود.

یادی از سرور رجایی، فعال فرهنگی فقید و روایت فعالیت‌های یک نخبه اقتصادی مهاجر

در ادامه این نشست، نام و یاد محمد سرور رجایی، فعال فرهنگی بنام و فقید مهاجر در ایران که در ماه اسد/ مرداد سال جاری به دلیل ابتلا به ویروس کرونا جان باخت، با انتشار کلیپ سخنان او در نشست هم‌اندیشی فعالان مهاجر پیرامون انتظارات از رییس جمهور جدید ایران در ماه جوزا/ تیر سال جاری، گرامی داشته شد؛ جایی که او تأکید کرده بود، باید به مهاجرین افغانستانی در ایران، به عنوان «ایرانی‌های افغانستانی‌تبار» نگریسته شود.

در گزارشی دیگر در اولین نشست کافه مهاجرت، فعالیت‌های سید رضا حسینی، نخبه اقتصادی مهاجر افغانستان در حوزه ارائه پیشرفته‌ترین سازه‌های گلخانه‌ای در تهران و ایران به تصویر کشیده شد.

رونمایی از اثر پژوهشی انتظارات مهاجرین افغانستانی از رییس جدید ایران/ دسته‌بندی مشکلات و پیشنهادها در ۱۴ حوزه

در ادامه این نشست، سید عباس حسینی، مسئول دفتر خبرگزاری صدای افغان(آوا) در تهران و تهیه‌کننده اثر پژوهشی «انتظارات مهاجرین افغانستانی از رییس جمهور جدید جمهوری اسلامی ایران»، به تشریح بخش‌های مختلف این اثر پرداخت و تأکید کرد: وقتی به مهاجرین افغانستانی که عملا چهار دهه پیش در ایران زنده می‌کنند، به عنوان یک شهروند پذیرفته شود، قطعا مطالبه‌گری‌های آن‌ها نتیجه‌بخش خواهد بود و مشکلات مهاجرین برطرف خواهد گردید.

وی افزود که این اثر پژوهشی برآینده نشست «هم‌اندیشی فعالان مهاجر افغانستانی پیرامون آسیب‌شناسی وضع موجود مهاجرین و ارائه پیشنهادها برای حل مشکلات» است که روز دوشنبه(۲۴ جوزا/ خرداد) سال جاری و قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران با حضور ۵۰ تن از فعالان و نخبگان مهاجر افغانستانی از جمله علما، دانشگاهیان و فعالان سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مهاجر از سوی مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان افغانستان و خبرگزاری صدای افغان(آوا) به طور همزمان در تهران، قم و مشهد مقدس برگزار شد.

حسینی افزود که پس از استخراج نکاتی که این فعالان مهاجر در این نشست بیان کردند و دسته‌بندی و کار پژوهشی مجدد روی آن، اثر کنونی طراحی و چاپ گردیده که در اختیار نهاد رهبری جمهوری اسلامی، ریاست جمهوری و وزارت‌خانه‌ها و نهادهای مرتبط با مسأله مهاجرین قرار گرفته است.

به گفته وی، در این اثر پژوهشی به مشکلات مهاجرین در ۱۴ حوزه مشکلات هویتی، مشکلات اقامتی و انتظامی، تابعیت، آموزش و پرورش، دانشگاه، فرار نخبگان مهاجر، حوزه علمیه، بهداشت و درمان، فرهنگی اجتماعی، فعالیت‌های دینی مهاجرین اهل سنت، ورزشی، اشتغال، کارآفرینی و سرمایه‌گذاری، خدمات بانکی و سیم کارت و رزمندگان افغانستانی اشاره شده، این مشکلات فهرست‌وار بیان گردیده و نکته مهم این‌که برای هم بخش پیشنهادهای لازم نیز ارائه شده است.

مسئول دفتر خبرگزاری آوا افزود که بخش دوم این کار پژوهشی، ریشه‌یابی مشکلات مهاجرین در ایران است که عمدتا به مشکلات قانونی و عملکرد مسئولین در نهادهای مختلف جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد.

به گفته وی، بر اساس این پژوهش اولین ریشه مشکلات مهاجرین در ایران، مشکلات قانونی است و دارای زیرمجموعه‌های نبود قانون، کهنه‌بودن قانون، عمل نکردن به قانون، برخورد سلیقه‌ای با قانون و برخورد بد مدیران با اتباع افغانستانی است.

سید عباس حسینی ادامه داد که ریشه دوم مشکلات مهاجرین، سرنوشت مبهم سازمان ملی مهاجرت، ریشه‌های بعدی، عدم شناخت درست از مهاجرین افغانستانی و عدم رجوع به مهاجرین است.

در پایان، برخی مهمانان و فعالان مهاجر شرکت‌کننده در اولین نشست کافه مهاجرت در خانه اندیشه‌ورزان ایران پیرامون موضوعات مطرح شده در این نشست، به خصوص رونمایی از اثر پژوهشی انتظارات مهاجرین افغانستانی از رییس جمهور جدید جمهوری اسلامی ایران، صحبت کردند.