دسترسی ها

واژه نوروز به معنی روز نو، جشن فرا رسیدن فصل بهار و رستاخیز طبیعت است. کشورهای زیادی از جمله ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، پاکستان، هند، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، عراق، ترکیه، سوریه، گرجستان و روسیه به گونه رسمی یا مردمی از آن تجلیل می‌کنند. گسترده این جشن به دلیل خواستگاه آن که با فطرت انسانی سازگاری دارد، هر ساله رو به گسترش است.

🌺 نوروز که عبور از سرما، تاریکی و طبیعت مرده به سوی گرما، نور و رویش مجدد گیاهان می‌باشد، با ذات و فطرت انسانی سازگاری دارد و درسی برای یادآوری معاد است. به همین دلیل این جشن از دیرباز در این جغرافیا پابرجا باقی مانده و امروزه به گستره بیشتری تسری یافته است. افغانستان یکی از کشورهای اصلی حوزه نوروز بوده است و آداب و سنن خاص مردم آن گویای این واقعیت است. آمیختگی این جشن طبیعت با مراسم مذهبی مثل «جهنده بالا» که در آن علم زیارت سخی در شهر باستانی مزار شریف و شهر کابل طی مراسم خاصی برافراشته می‌گردد، نشان از پیوند مفاهیم سنتی با اعتقادات مذهبی این مردم دارد.
نگاهی گذرا به آداب و سنن نوروز در افغانستان موید در هم تنیدگی سنت و اعتقاد در این جشن است؛ خانه تکانی، حضور در اماکن مذهبی مثل زیارت سخی، دید و بازدید و سیر در طبیعت از مهمترین شاخصه‌های جشن نوروز در افغانستان هستند که نشان می‌دهند مردم مسلمان افغانستان این عید را با اعتقادات مذهبی خود آمیخته‌اند.

🔻 در سال‌های گذشته عید و جشن نوروز به گونه‌ای در افغانستان تجلیل می‌شد که مهمانانی از کشورهای همجوار هم در آن حضور می‌یافتند. با سقوط جمهوریت و حاکم شدن طالبان بر افغانستان بسیاری این سئوال را مطرح کرده‌اند که سرنوشت جشن نوروز در افغانستان چه خواهد شد؟ اظهارات ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت سرپرست طالبان مبنی بر این که حکومت طالبان مانع برگزاری مراسم نوروز از سوی مردم نمی‌شود اما حکومت رسما از نوروز تجلیل نخواهد کرد پاسخی محافظه‌کارانه به نگرانی‌ها بود. این پاسخ محافظه‌کارانه شاید به دلیل شرایط موجود طالبان است که برخی از حلقه‌های طالبان مخالف این سنت هستند. در عین حال، حال و هوای برخی شهرهای بزرگ افغانستان حاکی از آن است که مقامات حکومتی طالبان با تزئین و آراستن مکان‌های اصلی شهر به نمادهای طبیعت، چراغ خاموش به سوی استقبال از نوروز رفته‌اند.

🔸 نوروز افغانستان به قوم و جغرافیای خاصی در افغانستان خلاصه نشده و دربرگیری آن تمام اقوام را شامل می‌شود. جشن‌های مردمان جنوبی و مشرقی که از قوم پشتون هستند، از دیدنی‌ترین مراسم نوروز در افغانستان هستند و مسافران زیادی از دیگر ولایات برای دیدن این مراسم به ننگرهار و قندهار سفر می‌کنند.
هر حکومتی فارغ ازاین که سکولار باشد یا دینی به خوبی درک می‌کند که مخالفت با امری که خاستگاه آن مردمی باشد و با اصل حکومتداری منافاتی نداشته باشد، هزینه سنگینی دارد. چه رسد به جشن نوروز در افغانستان که امری برخاسته از فطرت انسانی و از سویی عجین شده با عقاید دینی مردمان افغانستان است.