دسترسی ها

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ‌ملل متحد، پس از ماه‌ها بررسی و تحقیق، سرانجام نتیجه ارزیابی نماینده ویژه خود را درباره وضعیت افغانستان همراه با پیشنهاداتی مشخص، به شورای امنیت این سازمان ارائه کرد. رسانه‌ها و نهادهای بین‌المللی، این ارزیابی و راهکارهای گوترش را به مثابه نقشه راه سازمان ملل برای برون رفت افغانستان از بحران موجود عنوان کرده‌اند.

چشم انداز نقشه راه سازمان ملل
ارزیابی و راهکارهایی را که آنتونیو گوترش به مثابه نقشه راه سازمان ملل برای تعامل با حکومت طالبان به شورای امنیت این سازمان سپرده است، دارای چشمی انداز مشخص، معین و قابل دستیابی است. دبیر کل سازمان ‌ملل، هدف از راهکارهای ارائه شده را، هموار شدن مسیر ارتباط دیپلماتیک افغانستان تحت حاکمیت طالبان با جهان و ادغام افغانستان در نظام جهانی مطرح کرده است. لحن و تعبیرات استفاده شده در این نقشه راه، به طور تلویحی بیانگر آن است که سازمان ‌ملل، علاقه‌مند به پذیرش و شناسایی حکومت طالبان به عنوان عضو سازمان‌ ملل است ولی برای طی مراحل این کار، برخی اقدامات اساسی را الزامی و ضروری دانسته است.

اقدامات اساسی سازمان ‌ملل برای ایجاد اعتماد متقابل
برای نشان دادن حسن نیت و ایجاد اعتماد متقابل میان حکومت طالبان و جامعه جهانی، دبیر کل سازمان ملل متحد از رئیس شورای امنیت خواسته است تا پنج اقدام مشخص را روی دست بگیرد.
۱. پشتیبانی از همکاری‌های امنیتی دوجانبه و چندجانبه با هدف از سرگیری تعاملات دیپلماتیک افغانستان با منطقه و جهان.
۲. آغاز گفت‌وگوهای اقتصادی برای رفع موانع بازسازی اقتصادی افغانستان.
۳. غیر سیاسی‌سازی کمک‌های فوری به بهداشت، معیشت و امنیت غذایی.
۴. تلاش برای اتصال راه‌های تجارت و ترانزیت افغانستان با کشورها.
۵. هماهنگی و همکاری دوجانبه بین حکومت طالبان و جهان برای پاسخگویی به نگرانی‌های ناشی از گسترش هراس‌افگنی، فروش مواد مخدر و قاچاق از افغانستان.

مطالبات اساسی سازمان‌ ملل از حکومت طالبان
در قبال همکاری‌هایی که سازمان‌ ملل برای اعتمادسازی با حکومت طالبان ارائه کرده است، متقابلا این سازمان، سه اصل اساسی را بعنوان پیش‌شرط شناسایی رسمی حکومت طالبان مطرح کرده است که عبارتند از:
۱. رعایت اصل عدم تبعیض، رعایت حقوق و آزادی‌های اساسی همه افغان‌ها از جمله حقوق زنان و سهم دادن به آنان در تمام عرصه‌ها.
۲. التزام عملی طالبان به رعایت اصول کنوانسیون‌های بین‌المللی.
۳. مشارکت متوازن و تشکیل حکومت فراگیر توسط حکومت طالبان.

اصرار مجدد سازمان ‌ملل بر تحقق پیش‌شرط‌های شناسایی
به نظر می‌رسد که سازمان ‌ملل برای ترغیب حکومت طالبان برای تعامل با جامعه جهانی، یک گام به پیش گذاشته و پیشنهادات مشخصی در زمینه‌ همکاری‌های اقتصادی، امنیتی، دیپلماتیک، معیشتی، غذایی، بهداشت و درمان را به حکومت طالبان مطرح کرده است. با این وجود سازمان ‌ملل، همچنان رعایت حقوق اساسی، حقوق زنان، مبارزه با تروریسم و از همه مهمتر تشکیل دولت فراگیر را بعنوان پیش‌شرط‌های اجتناب ناپذیر، برای شناسایی حکومت طالبان مطرح و به این مورد تأکید کرده است.

التزام میان مطالبات کشورهای منطقه و جهان
میان راهکارهای سازمان‌ ملل و کشورهای منطقه و نیز مطالبات آنها از حکومت طالبان، نوعی هماهنگی و التزام مشترک، به چشم می‌خورد. عملکرد کشورهای منطقه به وضوح نشان می‌دهد که این کشورها، همکاری‌های امنیتی و اقتصادی را با هدف بهبود وضعیت مردم افغانستان، با حکومت طالبان آغاز کرده‌اند. با این وجود، کشورهای منطقه همچنان بر رعایت حقوق اساسی، حقوق زنان، مبارزه با تروریسم و از همه مهمتر تشکیل حکومت ‌فراگیر توسط حکومت طالبان، به مثابه پیش‌شرط ‌شناسایی تأکید دارند. به عبارتی دیگر، مطالبات کشورهای منطقه و جهان از حکومت طالبان، با همدیگر وحدت و یگانگی الزام‌آور دارند، طوری که هیچ کشوری آن پیش‌شرط‌های اساسی را در راستای شناسایی حکومت طالبان، نمی‌تواند به تنهایی نادیده بگیرد.

راه حل برون رفت از بحران
مطالبات مشترک کشورهای منطقه و جامعه جهانی از حکومت طالبان، دلالت واضح بر این دارد که حکومت طالبان باید برای رسیدن به شناسایی بین‌المللی و پایان بخشیدن به بحران افغانستان، خود را با مطالبات مشترک کشورهای منطقه و جهان هماهنگ کند. در غیر این صورت، هراندازه که بحران افغانستان ادامه پیدا کند، مردم افغانستان با رنج و مشکلات بیشتر رو برو می‌شود که دوام این وضعیت، ممکن است به تدریج افکار عمومی را علیه حکومت طالبان سوق دهد.