دسترسی ها

آجندای اصلی دور هفتم گفت‌وگوها میان طالبان و امریکا، خروج کامل نیروهای امریکایی و حضور سه پایگاه نظامی و ملکی در شیندند، بگرام و قندهار یا جلال‌آباد است.
شماری از تحلیل‌گران نظامی با تأکید بر این مطلب می‌گویند، طالبان از گذشته حضور سه پایگاه نظامی و ملکی امریکا در افغانستان را پذیرفته بودند، اما مشروط براین‌که بعد از خروج، کمک‌ها امریکا ادامه پیدا کند.
به باور این تحلیل‌گران نظامی، زمانی‌که مساله خروج نهایی شود، متحدان امریکا افغانستان را ترک می‌کنند، بنابراین امریکا در تلاش یک متحد حداقلی که برای منافع امریکا کار کند و در کنترل کشورهای رقیب امریکا مانند ایران و روسیه نباشند، است. اصلاً چانه‌زنی روی این مسایل است نه بحث خروج نیروهای امریکایی از افغانستان.
اما شماری از تحلیل‌گران سیاسی به این باور اند که مذاکرت در مسیر درست به پیش نمی‌رود و چون خواست مردم افغانستان محور اصلی این گفت‌وگوها نیست، بنابراین این نشست‌ها به صلح منتج نخواهد شد.
این واکنش‌ها درحالی‌ ابراز می‌شود که سهیل شاهین یکی از سخنگویان گروه طالبان گفته است که نماینده‌گان این گروه امیدوار است که در دور جدید گفت‌وگوها با زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان به توافقات نهایی برسند.
سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر به عرب نیوز گفته که در این دور گفت‌وگوها نماینده‌گان طالبان و مقام‌های امریکایی روی مسایل کلیدی گفت‌وگو خواهند کرد.
به گفتۀ او: «طالبان بار دیگر به خروج نیروهای خارجی از افغانستان تاکید خواهند کرد و باید امریکا تقسیم اوقات خروج نیروهای خود از افغانستان را اعلام کند و اعلام زمان‌بندی خروج نیروهای خارجی از افغانستان، مهم‌ترین آجندای گفت‌وگوهای طالبان و امریکا خواهد بود.»
جاوید کوهستانی تحلیل‌گر مسایل نظامی در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار می‌گوید، علاقه‌مندی هر دو طرف رسیدن به یک توافق است و امریکا می‌خواهد مساله پایگاه نظامی و جدول زمانی خروج را با طالبان نهایی سازد.
به باور آقای کوهستانی، طالبان از گذشته حضور سه پایگاه نظامی و ملکی امریکا در افغانستان را پذیرفته بودند، اما مشروط براین ‌که بعد از خروج کمک‌ها امریکا ادامه پیدا کند.
او تأکید کرد، چون طالبان به ادارۀ موقت و انتخابات باورمند نیستند، بنابراین هدف‌شان این است که پس از توافق بخش عظیمی از قدرت افغانستان را در اختیار داشته باشند و بخش از جغرفیا که اکنون در اخیتار دارند و همین طور حکومت مرکزی در اختیار آنان باشد.
به باور کوهستانی، طالبان چون نیاز به کمک مالی دارند، بنابراین نمی‌خواهند امریکایی‌ها از آنان ناراضی باشد، حضور پایگاه نظامی را در نهایت خواهند پذیرفت.
این آگاه نظامی خاطر نشان کرد، نخست خروج کامل در دور هفتم نشست مطرح خواهد شد و سپس حضور سه پایگاه نظامی ملکی که در شیندند، بگرام و قندهار یا جلال‌آباد مطرح است که امریکا می‌خواهد از آن برای اکمالات ملکی استفاده کند.
آقای کوهستانی همچنان می‌گوید، در این نشست و نشست‌های قبلی تنها مسألۀ خروج امریکا از افغانستان مطرح نبوده و نیست، بل منافع دراز مدت امریکا مطرح است و در شش دور که گذشت، امریکا در تلاش بود تا چگونگی علاقه‌مندی طالبان نسبت به امریکا را دریافت کند.
وی افزود، امریکا در صدد تأمین روابط دوام‌دار با طالبان است و زمانی ‌که مساله خروج نهایی شود، متحدین امریکا افغانستان را ترک خواهند کرد، بنابراین امریکا در تلاش یک متحد حداقلی که برای منافع امریکا کار کند و در کنترول کشورهای رقیب امریکا مانند ایران و روسیه نباشند، است. اصلاً چانه‌زنی روی این مسایل است نه بحث خروج نیروهای امریکایی از افغانستان.
به گفتۀ آقای کوهستانی، برای امریکایی‌ها هیچ مهم نیست که طالبان با حکومت افغانستان وارد گفت‌وگو خواهد شد یا خیر، تنها موردی که برای امریکایی‌ها ارزشمند است، توافق با طالبان روی موارد که قبلاً ذکر کردم، است؛ اما طالبان در صدد این هستند تا با نیروهای شمال به توافق برسند.
وی اضافه کرد، طالبان هیچ علاقۀ برای گفت‌وگو با حکومت افغانستان ندارد، زیرا طالبان می‌دانند که اکثریت تکنوکرات‌ها مانند غنی و کرزی جایگاه و پایگاه مردمی ندارند، بنابراین در صدد وارد گفت‌وگو شدن با نیروهای شمال هستند، زیرا نیروهای شمال را حریف می‌پندارند و می‌دانند کسانی‌که در آینده برای شان مزاحمت ایجاد کند، نیروهای شمال است.
اما محمد اکرام اندیشمند تحلیل‌گر مسایل سیاسی به این باور است که مساله عدم حضور حکومت افغانستان در مذاکرات طالبان در صورتی اهمیت ندارد که آنان شکست خود در افغانستان را بپذیرند.
او ‌تدکید کرد که وارد کردن حکومت افغانستان در مذاکرات با طالبان اهمیت دارد، اما امریکا زمانی‌ حکومت افغانستان را وارد مذاکره خواهند کرد که بار سنگین افغانستان را از شانه‌های خود برداشته باشند.
آقای اندیشمند در مورد توافق روی پایگاه نظامی امریکایی‌ها در افغانستان گفت، امریکا هیچ گاه افغانستان را برای رقبای منطقه مانند روسیه، چین، ایران و حتا پاکستان رها نخواهد کرد، بنابراین داشتن پایگاه نظامی برای امریکایی‌ها در افغانستان یک امر لازم و ضروی است.
او افزود، ظاهراً طالبان پایگاه نظامی امریکا در افغانستان را نپذیرفتند، اما همین اکنون امریکا در سرزمین وحی(عربستان سعودی) پایگاه نظامی دارد، در قطر که مذاکرات جریان دارد، در اردن، مصر، لبنان، بحرین، یمن و تمامی کشورهای عربی پایگاه دارند، بنابراین هیچ ممکن نیست که در افغانستان پایگاه نداشته باشند، پس این مساله به تدریج پذیرفتنی خواهد شد.
او در مورد دور هفتم مذاکرات گفت:« هم از سوی خلیل‌زاد و هم از سوی طالبان برای پیش برد گفت‌وگوها تاکنون یک اجندای مشخص ارایه نشده است».
آقای اندیشمند که با روزنامۀ ماندگار صحبت می‌کرد، گفت: طالبان همواره تأکید داشتند که دو مورد در مذاکرات مطرح شده است، مساله خروج نیروهای امریکایی و تضمین از سوی طالبان که افغانستان پایگاه هدف قرار گرفتن منافع امریکا نخواهد شد.
این تحلیل‌گر مسایل سیاسی گفت: «در این دور هم اختلافات ادامه خواهد داشت و طالبان اجندای جلسه را به همان دو موضع قبلی مطعوف خواهند ساخت. در حالی‌‌که خلیل‌زاده گفته که یا روی تمام موضوعات توافق صورت خواهد گرفت یا هیچ توافق صورت نخواهد گرفت».
سیف‌الدین سیحون استاد دانشگاه کابل می‌گوید که مذاکرات در مسیر درست و معقول که منتج به صلح و ثبات دایمی در افغانستان شود و مذاکرات که مردم افغانستان خواهان آن هستند به پیش نمی‌رود.
استاد سیحون می‌گوید: «آقای خلیل‎‌زاد مسوول پاسخگوی به دستگاهی است که از سوی آن گماشته است و در صدد این است که طالبان را که یک گروه هراس افگنی است و در افغانستان مرتکب جنایات جنگی شده است را مشروعیت ببخشد».
به باور این استاد دانشگاه، چون امریکا در آستانه برگزاری انتخابات قرار دارد، بنابراین از راه اندازیی چنین نشست‌های نمایشی در صدد تبلیغات انتخاباتی هستند و طالبان هم با توجه به امکاناتی که از کشورهای منطقه به دست آورده اند به بازیگران منطقه مبدل شدند و در صدد امتیازگیری بیشتر از امریکا هستند.
او تاکید کرد، از یک سو لابیان طالبان مانند پاکستان، قطر و سایر کشورهای عربی در صدد هویت و شخصیت دادن به طالبان است و از سوی هم سیاست‌گران معامله‌گر ما هم وارد مذاکرات طالبان شدند و دراین مذاکرات به جای بحث‌های منطقی به خواست‌های نامعقول یک گروه تروریستی و جنایت‌کار تمکین می‌کنند.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد، تا زمانی‌که این مذاکرات دور محور ارزش‌های انسانی و حقوقی نچرخد و به ارزش‌های انسانی ارزش قایل نشود، مذاکرات حتا اگر ده سال دیگر هم طول بکشد، به نتیجه نخواهد رسید و صلحی در کار نخواهد بود.
او همچنان گفت، تا زمانی‌ که به آزادی‌های مدنی، عقیده و آزادی بیان و زنده‌گی انسانی ارج گذاشته نشود، برگزاری چنین مذاکرات ما را به صلح نخواهد رسانید. ولو که طالبان قدرت، ثروت، حامی و امکانات وافر داشته باشند، پیروز نخواهد بود و برگزاری چنین نشست‌ها فقط و فقط ضایع کردن وقت خواهد بود و ختم جنگ را در پی نخواهد داشت.
به باور این استاد دانشگاه، امریکا چطور ممکن است باور کند که طالبان اجازه ندهد که از این جغرافیا برعلیه منافع آنان اقدامات صورت نخواهد گرفت.
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا از ده روز بدین‌سو، سفرهای خود به منطقه و کشورهای عربی و اروپایی را آغاز کرده است.
قرار است که آقای خلیل زاد، در جریان این سفرش با نماینده‌گان طالبان در قطر دیدار کند. او پیش از این شش بار با نماینده‌گان طالبان دیدار داشته است.