دسترسی ها

تهران- ایرنا- مهاجرت افغان ها به ایران سابقه ای طولانی دارد. این مهاجرت در دنیای کنونی دارای ابعاد جدیدی است که جامعه مهاجر را علاوه بر مسائل اقتصادی و درآمدی، با مشکلات روحی و روانی ناشی از سیاست های کشورهای مبدا و مقصد هم روبرو می کند که برای مرتفع کردن آن باید از ظرفیت دانشگاه ها بهره گرفت.

بیست و دومین نشست ایده دانشگاه، با موضوع تجربه فعالیت های دانشگاه علامه طباطبائی در ارتباط با مهاجران اهل افغانستان و ارتباط با جامعه دانشگاهی این کشور در تاریخ پنجشنبه ۱ آبان ماه  ۱۳۹۹برگزار شد. در راستای سلسله نشست های مرتبط با مسائل فرهنگی ایران و افغانستان که به همت دانشگاه علامه طباطبایی برگزار می شود، نشست مذکور با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد برگزار گردید. در این نشست «رز فضلی» عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ پژوهی دانشگاه علامه طباطبائی، ضمن تاکید بر مسائلی همچون لزوم توجه به نکات مشترک در ایجاد همدلی، لزوم توجه به نیازهای روانی جامعه مهاجران را به عنوان موضوع مهم و قابل توجه در جامعه ایران بر شمرد.

کجای دیپلماسی عمومی ایران در ارتباط با کشورهای همسایه ضعیف است

فضلی درباره «ضعف دیپلماسی عمومی ایران در ارتباط با کشورهای همسایه»، به ویژه با کشور افغانستان که مشکل ارتباط زبانی نیز ندارد و شمار زیادی از شهروندان آن به دلایل گوناگونی در ایران زندگی می­ کنند معتقد است که این ضعف تنها مربوط به ایران نبوده و یک رویکرد جهانی است که باید تغییر کند.  وی به مصاحبه ای از «جمیل ذکی» نویسنده کتاب The Ware for Kindness (ظرفی برای همدلی) اشاره کرده و افزود: جمیل ذکی در مصاحبه خود مشکل امروز جهان را که باید برای به دست آوردن آن کوشش شود، «همدلی» می داند. در دنیایی که روی به سوی گسستگی دارد، باید به دنبال پیوندها باشیم و این امر نه تنها در خاورمیانه، بلکه در اروپا هم مانند «برگزیت» اتفاق افتاده است. پیشنهاد دکتر زکی پیدا کردن  پیوند جدیدی به نام «یکدلی»(Empathy) است که در فارسی چند معنی دارد؛ یکی مسئله همدلی و دیگری مسئله پیوندی است که در همدلی ایجاد می‌شود و پیوند بر اثر درک تفاوت­ها و تمایز­ها است و باعث می­شود که به یکدلی رجوع کنیم و این مسئله در رویکردهای ایران و کشورهای دیگر خالی است. یکدلی حسی هست که می تواند در انسان ارتقا پیدا کند و وقتی انسان در شرایطی خاص قرار گیرد، می‌تواند رشد کند. دین مشترک، زبان مشترک به ما امکان بزرگی را برای ارتباط می‌دهد، اما این اشتراکات در جامعه چند تکه افغانستان کارساز نبوده و باید به دنبال چسب دیگری برای پیوست و ارتباط باشیم.

برای ارتباط بهتر از کجا باید شروع کرد؟

این استاد دانشگاه در برابر این پرسش که «برای ارتباط با افغانستان باید از کجا شروع کنیم و آیا می­شود این همدلی را پدید آورد؟»، پاسخ داد:دین و مذهب و پیشینه تاریخی مشترک دیگر کافی نیست، باید پیوندها را گسترش داد. همدلی ویژگی‌ای است که می‌تواند از طریق فهم احساسات دیگری در انسان رشد کند. دست کم تجربه موفق دانشگاه علامه طباطبائی این امیدواری بزرگ را می‌دهد که می‌توان گام های مثبت برداشت. باید طبقه بندی ذهن خود را تغییر بدهیم. ذهن برای ساده سازی طبقه بندی انجام می­دهد. در این طبقه بندی، تمایز میان ما و آنهاست و ما باید این تمایز را میان من و تو قرار دهیم و با پیش فرض وارد نشویم. در قالب «من و تو»، ما در قالب جدیدی از ارتباط وارد می‌شویم و در تجربه دانشگاه علامه طباطبائی، گروه‌های همکاری دانشگاهی از دو کشور، با تعریف من و تو وارد شدیم و نقش پیش فرض ها کمرنگ شد.

وی در ادامه پیشنهاداتی برای همکاری نزدیک میان دانشگاه­ های ایران و افغانستان را بازگو کرد و افزود: ایجاد همدلی به عنوان چسب روانی پیوند دهنده می تواند با مشارکت افراد در گروه‌هایی که اهداف مشترک را دنبال می‌کنند، تجربه وحدت را داشته باشند و یکی از این گروه‌ها دانشگاه است که در آن باید دانشجویان خارجی از دانشجویان دیگر در دانشگاه جدا نباشند و آنها را به جای یک گروه جدا بافته، به «تو» تعریف کنیم و این تعریف کمک می‌کند که دانشجویان در سطح بالاتری بتوانند در کنار هم همکاری داشته باشند و وقتی این دانشجویان به کشور خود باز می گردند، می توانند این تجربه‌ها را به حالت اجرایی در بیاورند. وی در پایان از تجربیات سفرهای استادان دانشگاه علامه طباطبائی به افغاستان و بازدید از دانشگاه های آن کشور و به اشتراک گذاشتن این تجربیات با دیگر استادان یاد کرد.

فعالیت های دانشگاهی  انجام شده بین دو کشور

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی همچنین گزارشی از فعالیت­های دانشگاه علامه طباطبائی از سال ۹۲ تا ۹۸ با دانشگا­ه­های افغانستان ارایه داد که نشان دهنده برگزاری مجموعه گوناگونی از همایش ها، کارگاه ها، دوره های آموزشی، پروژه های پژوهشی، فرصت های مطالعاتی، بورسیه ها و دید و بازدیدهای علمی مشترک میان دانشگاهیان دو کشور بود. وی همچنین به ارائه آمارهایی از فعالیت­های دوران پس از کرونا و برگزاری برنامه­ های آنلاین با مشارکت دانشگاه‌ها و استادان افغانستان با دانشگاه علامه طباطبائی پرداخت و گفت از هنگام راه اندازی گروه مجازی همیاری استادان ایران و افغانستان در فروردین ۱۳۹۹ تا پایان مهرماه ۱۳۹۹ صدها تن از استادان و دانشجویان افغانستانی در بیش از ۲۳۰ برنامه بین المللی این دانشگاه در کنار استادان و دانشجویان ایرانی شرکت کرده اند و برای نخستین بار، ۲۶ تن از استادان دانشگاه های گوناگون افغانستان در شش ماه گذشته در برنامه های آنلاین این دانشگاه برای همکاران خود در ایران سخنرانی نموده اند.

این استاد دانشگاه، همچنین به یک تجربه همکاری با جامعه مهاجران افغانستان اشاره کرد و گفت که در سال ۹۷ با پیشنهاد شماری از دانشجویان مقطع دکتری رشته روان شناسی دانشگاه علامه طباطبائی «مرکز مشاوره سلامت روان مهاجر» با پشتیبانی شهرداری منطقه ۲۰ تهران راه اندازی شد که این مرکز توسط دانشجویان اداره شده و خدماتی را به جامعه مهاجرین ارائه می دهد. وی همچنین اعلام کرد که دانشگاه علامه طباطبائی به دنبال جذب همکاری‌های دیگر نهادها است که اگر میسر شود، بتوان این مرکز را در شهر های دیگر ایران نیز راه اندازی کرد و خدمات مشاوره سلامت روان را گسترش داد.

فضلی در پایان تاکید کرد که ایجاد هم‌حسی به عنوان  پیوند دهنده افراد، تجربه گروه‌هایی است که اهداف مشترکی انجام می‌دهند. دانشگاه بستر مناسبی برای تبدیل من به ما و ایجاد همدلی است. این بازتعریف کمک می‌کند که پروسه همدلی با تمرکز به تفاوت‌ها ایجاد شود. گروه های مختلف در دانشگاه می‌توانند نماینده گفتگوهای کلان باشند.

نوشتار از: شیرین تاجیک، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای اکو